Onze leraar Raphael De Cock (tin whistle en etnische zang) koestert al jaren een voorliefde voor meerstemmige zangtradities. Net voor de start van het nieuwe cursusjaar vroegen we hem om voor ons enkele van zijn favoriete voorbeelden toe te lichten: heterofone stemmen uit Taiwan, iso-polyfonie uit de Balkan en geëngageerde stemmen uit Zuid-Frankrijk.
“Lo Cor de la Plana. Ik ben steeds onder de indruk geweest van deze groep, zeker op live concerten. De mengeling van Occitaans, Corsicaans, Zuid-Italiaans en Noord-Afrikaans “gnawa-soefi”, en ja ook de moderne aanpak, zijn gewoon verfrissend en klinken erg origineel. Knap hoe ze trance brengen met zowel trage als opzwepende sferen en dat louter met stem en percussie.”
Het volgende fragment zijn er eigenlijk twee. Dezelfde traditie in zijn natuurlijke context en daarna in een professionelere opname.
“Hoe zingen, eten en drinken samen gaan: wanneer de ziel gevoed is met raki en lekkernijen worden heldenverhalen, liefdesverdriet en bittere emigratie verhaald met de typische iso-polyfonie uit Zuid-West Albanië en omstreken. Zelden op video te zien in dergelijke originele staat.”
“Dit is een uitzonderlijk mooi voorbeeld van iso-polyfonie uit de Zuid-Westelijke Labë regio in Albanië waar ze een zeer rijke en bijzondere drie- tot vierstemmige samenzang hebben. Het is buiten de regio redelijk weinig bekend. Hierbij zingen drie “solisten” gedragen door de rest van het gezelschap die op één toon zingen (bourdon of iso). Deze zangtraditie is in 2005 geproclameerd als meesterwerk van het orale en immateriële erfgoed door de UNESCO. In dit zeer ontroerende driestemmige lied van de moeder, “Kënga e nënës”, wordt Irini subtiel bijgestaan door een tweede mannenstem in kopstem. Vertalen is overbodig …”
“Tot een half jaar geleden had ik nog nooit over de Bunun gehoord. Een autochtoon volk van Taiwan. Ik was nog meer verbaasd toen ik hun gesofisticeerde polyfonieën hoorde. Een ware muzikale ontdekking dat in het verre Azië ook traditionele meerstemmige zang bestaat en dit dankzij de hint van een cursist van de cursus etnische zang! Zeker deze “Pasibutbut” wil ik graag delen; één van de meest bevreemdende zangrituelen met bijhorende rondedans om een voorspoedige oogst af te dwingen. Het bestaat uit een achtdelige harmonie met gewoonlijk 5 tot 12 heterofone stemmen.”